Đặc điểm sinh trưởng của cây ý dĩ

Cây Ý dĩ không chỉ là một loại cây lương thực mà còn là một thảo dược với nhiều công dụng trong điều trị bệnh. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về đặc điểm của cây ý dĩ trong bài viết dưới đây nhé!

Vài nét về cây ý dĩ

Cây Y dĩ có tên khoa học là Coix lachryma jobi L. Thuộc họ Lúa (Poaceae). Cây này còn có các tên gọi khác là mễ châu, cây giải lễ, dĩ thực, dĩ mễ, ngọc mễ, ý châu tử, thảo ngư mục, khởi mục, ý thử, hữu ốc mai, cảm mễ, tây phiên thuật, hồi hồi mễ, thảo châu chi, ….

Cây ý dĩ được chia làm 3 loại:

• Ý dĩ tẻ: hạt lớn, dùng để làm thức ăn.
• Ý dĩ cườm: hạt nhỏ, dùng để xâu thành chuỗi, kết mành…
• Ý dĩ nếp: có hạt lớn, róc vỏ và là loại quý nhất trong ba loại ý dĩ.

Đặc điểm thực vật của cây Ý dĩ

Cây Ý dĩ thích hợp với khí hậu mát mẻ, ưa nước. Đây là một loài cây thân thảo, thân nhẵn bóng có vạch dọc. Thân có phân nhánh, các mấu phía dưới có thể mọc ra rễ phụ, cây mọc thành bụi.

Lá hình mác dài 10 –  40cm, rộng 1.5 đến 3cm gân dọc nổi rõ, gân giữa to.

Hoa đơn tính cùng gốc mọc ở kẽ lá thành bông, hoa đực mọc ở kẽ trên, hoa cái mọc ở phía dưới. Hoa đực có 3 nhị. Quả có mày cứng bao bọc.

Hạt cây Ý Dĩ có hình trứng dài 5 – 8mm, đường kính 2 đến 5mm. Mặt ngoài có màu trắng đục đôi khi còn sót lại màng vỏ chưa loại hết, mặt trong có rãnh hình máng.

Cây được thu hoạch từ tháng 8 đến tháng 10, sau khi cắt về đập lấy ruột quả ( thường được gọi là hạt) đem phơi khô, loại bỏ quả lép rồi xay lấy hạt để sử dụng.

Cây ý dĩ có nguồn gốc từ Đông Á và bán đảo Malaysia. Trên thế giới, cây ý dĩ có nhiều nhất ở Trung Quốc. Tại Việt Nam cây được trồng ở một số nơi như Thanh Hóa, Nghệ An,  Đông Nam Bộ và vùng Tây Nguyên.

Thu hái, sơ chế và bảo quản

Thu hái: Ý dĩ được thu hoạch khi quả đã chín già. Lúc này, người nông dân sẽ cắt cả cây về rồi đập lấy quả. Sau đó, người ta thu lấy nhân trắng rồi đem phơi hoặc sấy khô. Rễ của cây ý dĩ được cắt ra, sau đó đem rửa sạch rồi phơi cho khô.

Sơ chế: Dược liệu ý dĩ có thể dùng sống hoặc đem sao vàng hoặc sao đen. Ý dĩ sao cám là cho cám vào chảo, đun đến khi có khói bay lên, cho ý dĩ vào chảo rồi khuấy nhanh cho đến khi có màu vàng nhạt. Đổ ra cho nguội rồi sàng bỏ cám.

Bảo quản: Ý dĩ nên được cất giữ cẩn thận ở nơi khô ráo, thoáng mát để tránh khỏi tình trạng bị ẩm mốc, mối mọt.

Thành phần hóa học của cây Y dĩ

Bộ phận sử dụng: bộ phận dùng của cây Ý dĩ chủ yếu là hạt và rễ. Thành phần hóa học của Ý dĩ có chứa các hoạt chất:

• 65% hydratcacbon
• 5.4% chất béo
• 13.7% protit
• các axit amin như leuxin, lysine, acginin, tysosin, histidin, protit đặc biệt của ý dĩ là coixenolid và axit glutamic…
• Trong rễ của ý dĩ có khoảng 17,7% protein, 7,2% chất béo và 52% tinh bột.

Hạt Ý dĩ trước khi sử dụng cần sao vàng hạ thổ để tăng tác dụng trên tạng phủ và giảm các tác dụng phụ.

Xem thêm >>> Hạt hắc kỷ tử có tốt không?

Hướng dẫn cách sao vàng, hạ thổ cây Ý dĩ

Sao vàng hạ thổ là một trong những phương pháp phổ biến trong sơ chế các dược liệu, Ý dĩ cũng vậy. Mục đích của việc sao vàng hạ thổ đó chính là tuân theo học thuyết ngũ hành. Theo thuyết ngũ hành, vạn vật đều có âm dương, âm dương có cân bằng thì mọi vật mới phát triển. Trong y dược cũng vậy, để thuốc có hiệu quả tốt nhất cần được phải sao vàng hạ thổ.

Các bước tiến hành:

• Bước 1: Rang dược liệu trên chảo, đến khi có mùi thơm đặc trưng của Ý dĩ thì tắt bếp.
• Bước 2: Sử dụng miếng vải sạch đặt trên mặt đất. Đổ thành lớp mỏng trải dài và để khoảng 30 – 40 phút đến khi nguội.
• Bước 3: Sau khi Ý dĩ đã nguội,cần bảo quản trong túi hoặc hộp khô, sử dụng đến đâu gói ký đến đó, tránh chỗ ẩm ướt.

Trên đây là một số đặc điểm của cây ý dĩ cùng với cách sơ chế và bảo quản loại dược liệu này. Hi vọng những thông tin trên đã cung cấp những kiến thức cơ bản về loại thảo dược này cho bạn đọc. Hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của chúng tôi để có thêm hiểu biết về cách sử dụng loại dược liệu này nhé!

Để biết thêm chi tiết về Hạt ý dĩ và các loại thảo dược khác, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ:

CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH

Địa chỉ: Thôn Om Làng, Xã Cao Dương, Huyện Lương Sơn, Tỉnh Hòa bình

Hotline: 0976.836.586

Website: https://thaoduochoabinh.net/

* Lưu ý: Mọi tác dụng của dược liệu tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.